22 Nisan 2016 Cuma

Sakala

M.Ö. VIII. asırda Tanrı dağlarından Hazar denizine kadar uzanan bölgede yaşayan Türkistan'ın atlı göçebe kavimleri, aym yüzyılın ortalarından itibaren Kimmerleri yerlerinden kovarak Tuna boylarına kadar olan Karadeniz'in kuzeyindeki sahaları ele geçirmişlerdir. Yunan kaynakları bu kavimlerden Yayık ile Tuna nehri arasında yaşayanları Skit/îskit umumi adıyla anmışlardır. İran kaynakları, yine bu kavimlerden olan ve Türkistan da yaşayan kısmına Saka adım vermişlerdir.

Sakalar'ın Türklüğü konusu açıklık kazanmamakla birlikte mevcut bilgiler değerlendirildiğinde bunların en azından idareci zümresinin Türk olduğu anlaşılmaktadır. Daha çok konfederasyon şeklinde teşkilatlanmış olan Saka toplulukları arasında sıkı bir bağ yoktu. Yani siyasi organizasyonları oldukça gevşekti ve ancak güçlü liderlere sahip oldukları dönemlerde komşu kavimlerle çetin mücadelelere girişebiliyorlardı. Bu mücadelelerden en önemlisi İranlılar'ın Afrasyab adı verdikleri Alp Er-Tunga ile İran şahı Kirus (Keyhüsrev) arasında geçmiştir. Uzun süren bu savaşlar, daha sonra ünlü İran destanı Şehname'ye konu olmuştur. Alp Er-Tunga bu mücadeleler sırasında İranlılar tarafından öldürülmüştür. Büyük Türk hakanının ölümü Türk kavimlerini yasa boğmuştur. Alp Er Tunga'nın acısı asırlarca unutulmayarak duygulu bir ağıt vasıtasıyla XI. yüzyıla kadar Türk kavimleri arasında terennüm edilmiştir.

Çin kaynaklarında ilk defa Sai ve SaiWangadıyla anılan Sakalar'ın İranla olan mücadelesi sadece doğuda değil zaman zaman batıda da cereyan etmiştir. Zamamn en büyük ordusunun başında harekete geçen İran Pers İmparatoraDarius,İstanbul boğazım geçtikten sonra Balkanlar'dan kuzeye doğru yönelmiş ve gemilerle Tunayı geçerek İskit ülkesine girmiştir. İskitler Türk savaş taktiği gereğince önce Pers ordusunu yıpratmış ve daha sonrada geri dönmeye çalışan Perslere ağır darbeler vurmuşlardır.

İskitler MÖILyüzyıldan itibaren doğudan Sarmatlarm batıdan da Gotlarm baskılarına dayanamayarak yavaş yavaş tarih sahnesinden çekilmişlerdir. Onların Türkistan'da oturan ve Saka adıyla amlan bölümü ise aynı yüzyılın içinde Büyük Hun Hükümdarı Mao-tunun yerlerinden ettiği Yüeh-Chih'lerin saldırısına uğramış ve yerlerini terketmişlerdir. Bunlardan bir kısmı Hindistan istikametine giderken diğer bir kısımda WusunTarakarışarak tarih sahnesinden çekilmişlerdir.

KAYNAK: Doç. Dr. Salim CÖHÇE, Türk Tarihine Giriş, ELAZIĞ 1995, ÇagOfset Matbacılık, s. 51-53

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder