Hunların yaşadığı coğrafya, Orta Asya’nın doğu kısmını ve Asya’nın kuzeydoğu kesimlerini içine alır. Bu nedenle konumuzun coğrafya bölümünde, Orta Asya’nın sınırlarının dışına çıktığımız görülecektir. Fakat Hunların yaşadıkları bölgelerin büyük kısmı, Orta Asya sınırları içinde yer almaktadır.Bugünkü Moğolistan ve Sibirya’nın güneyi ile bugünkü Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Kırgızistan ile Afganistan’ın kuzeyi, İran Horasan’ını, Tibet, Sin-Kiang (Xinjiang)22 ve Kansu’yu kapsayan bölge olan Orta Asya dört taraftan yüksek dağlarla çevrilidir23. Bu nedenle deniz etkisine kapalıdır. Denizlerin ılıman etkisi iç kesimlere giremediğinden karasal iklim en şiddetli haliyle görülür. Dünya’ da karasallığın en şiddetli görüldüğü yer olan Orta Asya’ da karasallığın bu kadar sert olmasının temel nedeni kıtanın büyüklüğüdür. Dünya karalarının yaklaşık yedide biri olan bölgenin doğu batı arası mesafesi yaklaşık 10.000 kilometredir. İç Asya dâhilinde, uzun mesafelerle ilişki kurmanın en önde gelen yolları, karadan hareketler olmuştur; çünkü yeryüzünde deniz yolu almaşıkları bulunmadığı için, bu kadar karaya kilitlenmiş başka bir bölge yoktur24. Bunun yanında Dünya’ nın en geniş karası olan bu bölge, özellikle doğuda dağların pek çoğunun denizlere paralel uzanması sebebiyle nemden yoksun kalmaktadır. Büyüklükle, dağların konumunun birleşmesi sonucu, karasallığın etkisi bir kat daha artar.
Çoğunlukla yüksek, boş bozkırlardan oluşan Orta Asya coğrafyası Kuzey Sibirya ormanlarına kadar uzanır. Bu ormanlarla sınırı Altay Dağları oluşturur. Bu bozkır Sibirya’ya doğru uzanırken bazen yerini tundra veya ormanlara bırakır. Ancak bu alanlar sınırlıdır. Orta Asya çok geniş bir alan olduğundan, tamamının coğrafi detaylarına burada girmeyeceğiz. Konunun detaylandırmak istediğimiz bölümü, Hunların bulundukları ve ilgilendikleri alanlardır.
KAYNAK: Asya Hunları’nda İktisadi Hayat. Murat Öztürk. F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı. Doktora Tezi. Elazığ 2013. s. 6.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder