Gotlar Vizigotlar ve Ostrogotlar

Bizans'ın batı komşuları olan Gotlar, Cermen asıllı bir halktır. Anavatanları Güney İskandinavya olarak bilinir. Fakat Gotlar yerleşik bir toplum olmadıkları için 2. yüzyıl'da doğuya hareket ederek Karadeniz'in kuzeyinde Dinyester ve Don Nehir­leri arasına geldiler. 238 yılından itibaren Gotlar Roma'nın Tuna eyaletini, Balkan­ları ve Anadolu'nun sahil şehirlerini yağmalamaya başladılar. 273 yılında Roma imparatorluğu Tuna Nehrinin Orta ve Aşağı bölümünün kuzeyinde kalan toprakları Gotlara bıraktı. Bu tarihten sonra 4. yüzyıl boyunca Gotların Vizigot ve Ostrogot olarak ikiye ayrıldıklarını ve batı yönüne hareket ettiğini görüyoruz. Batı Gotları olarak adlandırılan Vizigotlar ağırlıklı olarak Got soyundan gelmekle birlikte Bal­kanlardaki halklarla karışmış çok etnik yapılı bir halktır. Ostrogotlar ise Don Neh­rinin aşağı bölümünde oturan ve Doğu Gotları olarak adlandırılan Gotları kapsar.

Vizigotlar, 4. yüzyılın sonunda Bizans'a karşı saldırı ve yağmalarda bulunarak 378 yılında İstanbul surlarının önünde görüldüler. Aynı yıl gerçekleşen Edirne sa­vaşında Bizans imparatoru Valens, Vizigotlar tarafından öldürülür. Bizans antlaşma yaparak onları Tuna eyaletine yerleştirdi. Bundan sonra Bizans ordusunda Got asıllı askerler ve generaller görülmeye başlandı. Bu yüzyılda Ulfilas adlı bir Got İn­cil'i Yunanca'dan Gotça'ya çevirir. Bunun sonucu olarak Gotlar arasında Ortodoks­luğun Arius mezhebi yayılır. Ancak İstanbul'un ileri gelenlerinin ve halkının Got-lar hakkındaki şikâyetleri tarihi kayıtlara yansımıştır. Muhtemelen bunun bir sonu­cu olarak 12 Temmuz 400 tarihinde İstanbul'da Got askerlerine toplu bir katliam uygulanır. Gotların Vizigot kolunu birleştirerek onların lideri olan Alarik, Tuna Nehrinin güneyinde kalan topraklarla birlikte Makedonya ve Trakya'yı yağmala­dıktan sonra İstanbul surlarına yaklaştı. Bunun üzerine Bizans Alarik'e ordu komu­tanı manasında magister militium unvanı vermiştir. Alarik geri çekilerek İtalya'ya yöneldi. 401 yılında Alarik, Vizigotları İtalya'ya sevketti. Fakat Vandal lider Stiliho onu İtalya'dan uzaklaştırdı. 408 yılında Stiliho'nun ölümü üzerine tekrar İlirya böl­gesinden İtalya'ya yönelen Alarik, 410 yılının Ağustos ayında Roma'yı işgal etti ve yağmaladı. Tarihçi Jordanes'in ifadesine göre aynı yıl ölen Alarik, güney İtalya'da bulunan Busento ırmağının altına hazinesiyle birlikte gömüldü. 5. yüzyılın başında Roma şehrinin yağmalanmasından sonra Batı Roma imparatorluğu toprakları üze­rinde Cermen krallıkları oluşmaya başladı. 412 yılından sonra Güney Galya'ya ge­çen Vizigotlar, 418 senesinde Tulus şehrinde kendi devletlerini kurdular. 416 yılın­da Vizigotlar, Güney İspanya'ya gittiler ve burada karşılaştıkları Vandal ve Alanla­rı yendiler. Batıda kurulan Vizigot ve Ostrogot krallıkları resmen tanınmasa da Bi­zans tarafından kabullenildi. 6. yüzyılda I. Iustinianos (527 - 565) döneminde İtal­ya ve İspanya'nın güney bölümü tekrar Bizans'ın hâkimiyetine geçince Gotlar İtal­ya'ya yönelen Lombardlara karşı Bizans'ın müttefiki haline geldiler ve zaman için­de eriyip kayboldular.

Karadeniz'in kuzeyinde Don Nehri civarında yaşayan Ostrogotlar 375 yılında bölgeye göç eden Hunların tazyiki ile Panonya bölgesine gelmişler ve burada 454 yılına kadar kalmışlardır. 5. yüzyılda liderleri Teodorik önderliğinde büyük bir Os­trogot birliği oluştururlar. Bu sırada İtalya'da imparator Romolus'a karşı isyan eden Cermen birliklerinin başına geçen general Odovakar devlet otoritesini hiçe sayar. Bizans imparatoru Zenon (474 - 475), Teodorik komutasındaki Ostrogotları, Odo-vakar'ı yok etmek üzere İtalya'ya sevkeder. Teodorik, 17 yıl süren bir mücadele­den sonra Odovakar'ı yener ve İtalya'ya hâkim olur. Bizans adına İtalya'nın idare­sini üstlenir. Teodorik halkını Roma ilkelerine uygun olarak İtalya'ya iskân eder ve Revena'yı kendisine başkent yapar. Arius mezhebine mensup olmasına rağmen Papa ile iyi ilişkiler kurar. İtalya'yı öldüğü 526 yılına kadar yönetir. I. Iustinianos'un meşhur generali Belisarios'un 535 yılında İtalya'yı tekrar Bizans'a bağlamak için açtığı savaşa karşı Ostrogotlar 20 yıl savaştı. Ancak 555 yılında Ostrogotlar, Bizans hâkimiyetini tanıdılar ve 568 yılında İtalya'nın Po vadisine giren Lombardların ara­sında erimişlerdir. (The Oxford Dictionary of Byzantium, 1991, s. 862).